Kültürel Haklar (Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye İçin Bir Model Önerisi)

Çok kültürlü toplum terimi, köken, yaşama biçimi ya da geniş anlamda kültür açısından birbirlerinden farklı insanların birlikte yaşadığı toplum anlamında kullanılmaktadır.(1) 

Çok kültürlü toplumlarda, bir arada, özgürce, farklılıklara saygı göstererek yaşayabilmeyi sağlayacak anlayış ve davranış biçimleri oluşturma gereği Türkiye'de ve dünyada yoğun biçimde tartışılıyor. İnsanlar kimliklerinin ve farklılıklarının tanınmasına ihtiyaç duyuyorlar. Bunun yanında, kişiler kimliklerinin ve farklılıklarının reddi durumunda, kimliklerin oluşturduğu -kimi kez sanal- zırhın ardına saklanıyor ve farklı kimliği bir dogma durumuna getirebiliyorlar; yaratılan bu gerginlikler bazen çatışmaya dönüşebiliyor; bu uyuşmazlıkların kaba kuvvetle değil demokrasi yoluyla çözümlenmesi gerekir(2,3,4). Öte yandan, özellikle farklılıklara saygı ve hoşgörü gösterilmesi konusu ele alınırken, etnik kimliklerin, kültürel hakların, azınlık haklarının önyargısız biçimde tartışmaya açılmasında da yarar var; bu konuda kitaplar, makaleler yazılıyor, uluslararası toplantılar düzenleniyor, üzerinde uzlaşma sağlanan hukuki ya da moral bağlayıcılığı bulunan belgeler yayımlanıyor, sözleşmeler imzalanıyor. Farklı etnik kimliklerin tanınması eğilimi Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra hızlandı. Bir yandan globalleşme sürecine girildiği söyleniyor, öte yandan bölünmeler artıyor ve bunu teşvik edenlerin art niyetli hesapları -haklı olarak- sorgulanıyor. Anılan gelişmeleri, insan hakları ve özgürlükler çerçevesinde bütün dünyada norm oluşturma çabalarının artması ve iletişim olanaklarının gelişmesi ile hızlanmasının bir sonucu olarak değerlendirenler olduğu gibi, soruna global uluslararası güç dengeleri açısından bakarak, dünya ekonomisine egemen olan kudretli ve zengin güçlerin, büyük ve heterojen devletlerden koparak bağımsızlıklarını kazanan ulusları kendi aralarında daha da bölmek için, etnik kökenli çatışmaları kışkırttıklarını, bu şekilde onları bir yandan güçsüzleştirdiklerini, öte yandan çatışanlara daha çok silah satarak kendi ülkelerinin ekonomisinde son derecede önemli bir yeri bulunan silah sanayilerini ayakta tuttuklarını ileri sürüyorlar. Muhtemelen her iki teşhis de yanlış değil. 

Etnik kimlik tartışmalarına girenlerin hiç kuşkusuz değişik amaçları var; farklı etnik kimliğin varlığını inkar ederek parçalanmayı önlemekten, değişik kimliği bulunan etnik gruplara özerklik ve hatta bağımsızlık verilmesine uzanan tutumlar mevcut; ülkelerinin parçalanma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğuna inanan bazı yöneticiler, gerekli gördükleri zaman insan hak ve özgürlüklerinde kısıtlamalara giderek, bölünmeye karşı önlemler alıyorlar; bu kargaşada, azınlık haklarını savunur gözükenlerin bir bölümü ise, -bunlara bazı uluslararası sivil toplum örgütleri dahil- genellikle çoğunluğun hak ve yaklaşımlarını görmezden geliyorlar, tek yanlı ve güdümlü kaynaklardan kendilerine ulaştırılan çarpıtılmış bilgileri kullanıyorlar; dezenformasyonun tuzağına düşebiliyorlar. Oysa, hiç kimsenin, kendi işine gelen söylemi veya bir kavram tanımını, "tek gerçek çerçeve budur" diyerek başkasına zorla kabul ettirmeye hakkı olmamalı; hele -şu son zamanlarda dilimizden düşürmediğimiz- hoşgörü, en azından, karşı gerekçelerin de varlığını kabul etmeyi gerektiriyor. Karşılaşılan zorluk, dogmanın egemen olduğu yerlerde, bunu tartışmaya bile açmak istemeyen bağnaz yaklaşımlarda; zaten, dogma tartışmaya da açılmıyor çoğu kez. Zira dogmaya bir kez saplanmış olan kişi, "mutlak gerçeğini" ya görüşmüyor ya da karşıt ve farklı görüşü ortadan kaldırmaya kadar uzanan şiddet uygulamayı yeğliyor.

1-"Multikultularismus, Gesellschaftsideal oder Schreckenvision ?" Politische Studien No. 342, 1995/VII Charles TAYLOR "Multikultularismus und die Politik der Anerkennung" Frankfurt am Main, 1993. Charles TAYLOR'un yapıtı "çokkültürcülük" başlığı ile Yapı Kredi Yayınları tarafından Mayıs 1996'da yayımlandı.
2-William E. CONNOLY, "Kimlik ve Farklılık, Siyasetin Açmazlarına Dair Demokratik Çözüm Önerileri", 1995..
3-Fermâ LEKESIZALIN, "Farklılık olmadan 'kimlik' olmaz", Cumhuriyet Kitap Eki,1996, Sayı 317, s.10.
4-Alfred GROSSER, "Les identités abusives", Le Monde; "Les identit és difficiles" Presses de Sciences Po, 1996.

Pulat TACAR, 1931 yılında İstanbul'da doğmuştur. Kabataş Erkek Lisesinden (1950) ve Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesinden (1954) mezun olmuş, Fransa'da bir yıl ihtisas yaptıktan sonra, 1955 yılında Dışişleri Bakanlığına girmiştir. Pulat TACAR, çeşitli iç ve dış görevlerde bulunmuştur. Bunlar arasında Üsküp, Stuttgart ve Münih Başkonsoloslukları vardır. Pulat T ACAR 1981-1984 arasında Endonezya'da Büyükelçi, 1984-1987 arasında Avrupa Toplulukları nezdinde Büyükelçi, Daimi Temsilci, 1987-1989 arasında Dışişleri Bakanlığı kültür işleri Genel Müdürü ve 1989-1995 yılları arasında, UNESCO nezdinde Büyükelçi, Daimi Temsilci olarak görev yapmış,1996 Nisan ayı sonunda emekli olmuştur.

Dizisi: Siyaset Sosyoloji Dizisi
Türü: Siyaset Bilimi
Editör: Nurten Sıcakyüz
Cilt Bilgisi: Amerikan cilt
Kağıt Bilgisi: Enzo Cremy
Basım Tarihi: Haziran 1996
Sayfa Sayısı: 152
Kitap Boyutları: 13,5x 19,5 cm
ISBN No: 978-975-520-135-1
Barkod No: 9789755201351
Etiket Fiyatı: 32.- TL
e-kitap Fiyatı: 11.- TL

Yorum Gönder

0 Yorumlar

Yukarı Çık!